Yarım Yüzyıl Önce Kapanan
Talas Amerikan Ortaokulu’nun
Adı Tarsus Amerikan’da Yaşayacak
Kayseri’de1871 yılında açılıp 1967 yılında kapanan Türkiye’nin ilk Amerikan okulları arasında yer alan Talas Amerikan Ortaokulu’nun (TAO) adı kardeş okulu Tarsus Amerikan Koleji’nde (TAC) yaşayacak. Talas elli yıl önce kapandığında mevcut öğrencilerinin nakledildiği TAC’nin yeni kampüs alanına Talas Kampüsü adı verildi.
Kayseri’nin Talas kasabasında 1871 yılında açılıp maddi yetersizliklerle yarım yüzyıl sonra kapanan, yüzlerce mezun veren Talas Amerikan Ortaokulu’na (TAO) kardeş okulundan anlamlı vefa… 1967 yılında kapanan Türkiye’nin ilk Amerikan okullarından olan Talas Amerikan’ın adı, kardeş okulu Tarsus Amerikan Koleji’nde (TAC) yaşayacak. TAC’nin bağlı olduğu Türkiye’nin en köklü kurumlarından Sağlık ve Eğitim Vakfı (SEV), 2013 yılında tamamlanan TAC’nin yeni kampüs alanına, Talas adının yaşatılması amacıyla, Talas Kampüsü adını verdi.
40 YILDA 857 MEZUN
Osmanlı döneminde 19. yüzyılın ortalarında, Kayseri’de, 1871 yılında Talas Amerikan Kız Okulu, 1889 tarihinde ise Aşağı Talas’ta ortaokul seviyesinde Talas Amerikan Erkek Okulu açıldı. Erkek öğrenciler için yatılı ve İngilizce eğitim veren Talas Amerikan Ortaokulu (TAO), Birinci Dünya Savaşı’nın çıkmasıyla birlikte 1914 yılında kapanırken, zorlu savaş yıllarının ardından 1927 yılında yeniden açıldı. 1967 yılına gelindiğinde ise yaşanan maddi sorunlar ve insan kaynağı sıkıntıları nedeniyle kapatıldı. Okulun mevcut öğrencilerinin Tarsus Amerikan Koleji’nde (TAC) eğitimlerine devam etmelerine karar verildi. Talas Amerikan Ortaokulu, 1927 yılından 1967 yılına kadar 40 yılda 857 mezun verdi. Talas mezunlarının uzun yıllar çoğunlukla lise eğitimi için Tarsus Amerikan Koleji’ne gelmesi ve Talas kapandıktan sonra mevcut öğrencilerin yine TAC’ye nakledilmeleri, iki okul arasındaki kardeşlik bağını güçlendirdi.
KARDEŞ OKULDAN VEFA
Bu kardeşlik bağının sürmesi ve Talas adının yaşaması amacıyla Sağlık ve Eğitim Vakfı (SEV), çatısı altında bulunan Tarsus Amerikan Koleji’nin yeni kampüsüne Talas Kampüsü adını verme kararı aldı. Yüzlerce TAC mezununun buluştuğu Homecoming etkinliğinde düzenlenen törende, Talas Amerikan Ortaokulu mezunları da hazır bulundu. Duygusal anların yaşandığı törende, yeni kampüse Talas Kampüsü tabelası asıldı.
TALAS KAMPÜSÜ
Bu kampüs, 1967 yılında son mezunlarını veren TALAS Amerikan Ortaokulu’nun
anısına isimlendirilmiştir.
TALAS AMERİKAN ORTAOKULU (1889-1967)
Amerikan Bord Heyeti 19. yüzyılın ortalarından itibaren Osmanlı coğrafyasında yüzlerce eğitim kurumu açmıştır. Bunlardan biri de Kayseri bölgesinde Talas’tadır. Kayıtlara göre ABH bölgeye ilk defa 1854 yılında gelmiştir. 50 yıl içinde Kayseri bölgesindeki 44 tane ABH okulunda iki bine yakın öğrencinin eğitim gördüğü belirtilmektedir. Bu okullardan en büyüğü Talas Amerikan Kız Okulu ve Talas Amerikan Erkek Okulu olmuştur. Kız okulu 1871 yılında kurulurken, 1889 tarihinde ise Aşağı Talas'da ortaokul seviyesinde bir erkek okulu açılmıştır. 1893 yılında Henry K. Wingate’ın Talas Erkek Okulu'nu yönetmek üzere gelmesiyle birlikte Talas’taki okullar önemli bir atılım yapmıştır. Yöneticilik ve öğretmenlik yapan Mr. Wingate, yeni okul binaları yapılması için bağış toplamış ve hem kız okulu hem de erkek okulunun binalarını yenilemiştir. Ancak Birinci Dünya Savaşı’nın çıkmasıyla birlikte Talas’taki okullardaki eğitim büyük zarar görmüştür. Kentin nüfus yapısındaki değişiklikler nedeniyle Talas Amerikan Koleji, yeterli öğrenci olmaması nedeniyle 1914 yılında kapanmak zorunda kalmıştır. Kapandığında 100’ü yatılı, 30’u gündüzlü olmak üzere 130 öğrenci eğitim görüyordu. Mr. Wingate 21 yıl Talas’ta görev yapmıştır.
Zorlu savaş yıllarının ardından 1923 yılında Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasıyla birlikte Amerikan Bord Heyeti Talas’taki okulun yeniden açılması için girişimlerde bulunmuştur. Özellikle Paul E. Nilson’ın çabaları sonuç vermiş ve 1927 yılında Türkiye Cumhuriyeti Milli Eğitim Bakanlığı, Talas Amerikan Mektebi ismiyle izin belgesi vererek yeniden açılmasına olanak sağlamıştır. 1952 yılına kadar okulun yöneticiliğini yürüten Mr. Nilson, 25 yılda okulu yeniden ayağa kaldırmayı başarmıştır.
Yukarı Talas'ta yeniden eğitime başlayan okulda Maarif Vekâleti özellikle ticaret ve sanat eğitimine ağırlık verilmesini istemiştir. 1937 yılında hem köylere demirci yetiştirmek, hem de Kayseri'deki fabrikalara usta hazırlamak üzere Maarif Vekaleti desteğiyle iki senelik teknik eğitim kursları başlatılmış ve devlet 50 öğrenci göndermiş, bu öğrencilerin ders araç ve gereçleri ile yiyecek, giyecek ve öğretim giderlerini de üstlenmiştir. Talas’ta başlayan bu teknik ve ticari eğitim geleneği okul kapanana kadar sürmüş ve öğrencilerin hayatlarına önemli katkılar sağlamıştır.
İkinci Dünya Savaşı nedeniyle Türkiye’deki tüm ABH okulları gibi Talas’ta da maddi sıkıntılar baş göstermiş, özellikle de ABH’li öğretmen bulmakta güçlükler yaşanmaya başlamıştır. 1952 yılında Mr. Nilson’un yerine John W. Scott yönetici olarak göreve başlamıştır. Bu tarihten itibaren ABH’nin Türkiye’deki en deneyimli öğretmen ve yöneticileri üstün çabalar ve özveriyle Talas’a gelerek okulda yöneticilik yapmış ve eğitim kalitesini yüksek tutmaya çaba göstermişlerdir. Mr. Scott’un ardından William A. Edmonds, Everett C. Blake, Robert Keller, Frederick D. Shepard, Wallece M. Robeson, Richard E. Maynard gibi yönetici ve öğretmenler Talas’ta görev yapmıştır.
1967 yılına gelindiğinde ise yaşanan maddi ve insan kaynağı sıkıntıları nedeniyle Talas Amerikan Ortaokulu’nun kapanmasına karar verilmiş ve mevcut öğrencilerin Tarsus Amerikan Koleji’ne devamına karar verilmiştir. TAO, 1927 yılından 1967 yılına kadar 40 yılda 857 mezun vermiştir. Talas mezunlarının uzun yıllardır çoğunlukla lise eğitimi için Tarsus Amerikan Koleji’ne gelmesi ve Talas kapandıktan sonra mevcut öğrencilerin yine TAC’ye nakledilmeleri zaten varolan kardeşliğin temellerini iyice sağlamlaştırmıştır. Tarsus Amerikan Koleji’’nin yeni binalarının bulunduğu bölüme 2017 yılında Talas Kampüsü adı verilmesi bu kardeşlik geleneğinin en iyi nişanı olarak Sağlık ve Eğitim Vakfı’nın tarihindeki yerini almıştır.